نسخه دیجیتال کتاب مسافران آسمان

حفظ موضوعی قرآن کریم ویژه رده سنی نوجوانان

بخش ها:
من کیستم؟
آفریننده ی من کیست؟
راهنما و پیشوای من کیست؟
سرانجام من چه خواهد شد؟
توشه ی راه چیست؟
وظیفه ی عملی من چیست؟

سخنی با مربیان:

دوران نوجواني يکي از مهم ترين دوران ها در شکل گيري شخصيت و تربيت افراد است. نوجوانان با پشت سر نهادن دوران کودکي، قدرت تفکر در مسائل و موضوعات اساس زندگي خود را پيدا مي‌کنند و براي رسيدن به يک نظام فکري و عقيدتي تلاش مي‌کنند تا بتواند پاسخ‌گوي نيازهاي فکري و عاطفي آن ها باشد. تحقيقات علمي نشان مي دهد که بهترين دوران علم‌آموزي و انتخاب مسير زندگي نيز در دوران نوجواني رخ مي‌دهد. به همين علّت، يکي از نيازهاي اصيل نوجوانان، بازگويي معارف ديني به زبان آن هاست. در اين ميان، آن‌چه در اين سنين بيش از ساير راه‌کارهاي تربيت ديني، مورد تأکيد احاديث قرار گرفته است، انس با قرآن و حفظ آن است. از سوي ديگر، اساتيد و کارشناسان حفظ قرآن نيز بهترين دوران حفظ قرآن را سنين نوجواني مي‌دانند. بر اين اساس، بايد علاوه بر آموزش علوم و فنون قرائت قرآن، منتخبي از آيات و سوره‌هاي کوچک قرآن را در قالبي جذاب و گيرا براي نوجوانان ارائه کرد تا زمينه‌ي انس آنان با قرآن فراهم گردد. کتاب حاضر به همين منظور و به منظور حفظ موضوعي قرآن براي نوجوانان تدوين شده است. تلاش نويسنده ي کتاب بر آن بوده است تا از جديدترين روش هاي آموزشي و تبليغي براي  ايجاد علاقه و انس با قرآن در نوجوانان بهره گرفته شود.

 

برخي از امتيازات اين اثر عبارت است از:

– توجه به مهم‌ترين نيازهاي سنين نوجواني در سه حوزه‌ي مهم اعتقادات، احکام و اخلاق .

– ساختار به هم پيوسته و مرتبط موضوعات که بر اساس آن 120 موضوع کاربردي، حول محور اصلي  کتاب و نام آن -«به سفر مي رويم»- تدوين شده است. در مقدمه ي کتاب به سير کلي و ارتباط موضوعات اشاره خواهد شد.

– توجه و اهتمام فراوان به رويکردهاي نوين تربيتي- آموزشي از قبيل آموزش فعال و درگيرانه، بيان مثال، شعر، داستان و ضرب‌المثل، ارائه‌ي تمرين و فعاليت آموزشي پرنشاط، برخورداري از جذابيت قالب و محتوا و … .

– تبيين نسبتاً مستقيم مطالب ديني و آشنايي نوجوانان با اصطلاحات علمي مشهور در منابع ديني.

– ترجمه و شرح روان آيات.

– تلاش در جهت آشنا نمودن نوجوانان به منابع اصيل تفسير دين چون قرآن و حديث.

– هم‌خواني مطالب ارائه شده با ساختار کتب آموزشي مدارس.

در ادامه، توجه مربيان و اساتيد قرآني را به چند نکته ي ضروري جلب مي نماييم:

1- کتاب حاضر، به منظور حفظ موضوعي آيات نگاشته شده است. بر اين اساس، روش تدريس کتاب به اين صورت خواهد بود که در ابتدا آيات مربوط به دروس گذشته و موضوعات آن -به ويژه پنج درس گذشته- مرور و پرسيده مي شود. سپس متن درس هر روز خوانده شده و مربي مطالب مورد نياز را به قرآن آموزان توضيح مي دهد. سپس تلاش مي شود تا آيه ي درس به همراه ترجمه و موضوع آن حفظ شود. اين کار بايد به صورت دقيق و مضبوط انجام شود. دقت کنيد که پيوستگي موضوعات، خود نکات مهم و باارزشي  به مخاطبان مي آموزد. بنابراين، از حفظ و مرور جزيره اي و مجزاي آيات خودداري شود.

2- مخاطب اين کتاب، نوجوانان بين سنين 12 تا 17 سال است. به همين جهت، ممکن است در مواردي سطح علمي کتاب تغيير کند. از اين رو، مربي بايد به تناسب سن شرکت کنندگان در کلاس، سطح توضيحات هر درس را عميق يا روان تر بکند.

3- در موارد بسيار محدودي، عنوان آيه موضوع مستقيم آيه نيست، ولي به جهت کاربرد و اهميت زياد يادگيري آن در اين سنين، انتخاب شده است. هم چنين تلاش شده تا براي هر آيه عنواني انتخاب شود که گوياي موضوع و کابرد آن باشد. حفظ هر آيه با موضوع آن، مانع به هم ريختگي و بي نظمي آيات در ذهن قرآن آموزان مي شود. گفتني است عنوان هر درس براي ايجاد جذابيت آن درس انتخاب شده و نبايد با عنوان يا موضوع آيه -که حفظ آن ضروري است- اشتباه شود.

4- به منظور ارتباط بهتر نوجوانان با مفهوم آيه، تلاش شده تا ترجمه از حالت تحت اللفظي خارج و مفهومي باشد.

5- سه هدف از ارائه ي فعاليت هاي کلاسي -با عنوان «فکر کن و بگو»- دنبال مي شود: انگيزه و نشاط در مخاطب؛ ايجاد زمينه براي تفکر پيرامون موضوع و نيز گشودن دريچه هاي جديد علمي مرتبط با موضوع. بر اين اساس، برخي از اين فعاليت ها، نياز به مشارکت فعال قرآن آموزان در کلاس و ياري مربي با آنان دارد. بديهي است مربيان محترم مي توانند با افزايش اين پرسش ها يا تغيير در قالب آن به فعال شدن کلاس کمک نمايند. به دليل اختلاف سطوح علمي مخاطبان، اين پرسش ها از آسان به مشکل چيده شده است.

در پايان، از مؤسسه‌ي فرهنگي قرآن و عترت نورالثقلين که در تهيه اين کتاب  با معاونت فرهنگي و اجتماعي سازمان اوقاف و امور خيريه همکاري داشته تشکر نموده و نيز اززحمات مؤلف ارجمند حجت الإسلام و المسلمين سيد مهدي هاشمي کمال قدرداني را نموده و ضمن آرزوي توفيق روزافزون براي ايشان و عموم مشتاقان کلام وحي، صميمانه خواستار هر گونه راهنمايي و اظهار نظر از عموم مخاطبان -به ويژه مربيان و اساتيد محترم- مي باشيم.

مقدمه کتاب

1. به سفر می رویم!

آيا خود را براي سفري طولاني و درازمدت آماده کرده ايد؟ مهم ترين سفر هر کس در طول زندگي! سفري سخت و البته لذت بخش! سفري که مقصد آن بدون شک، هزار هزار بار زيباتر و دلپذيرتر از بهترين جاهايي است که تاکنون ديده ايد! سفري که کم ترين تأخير در آن ممکن است به پشيماني بي اندازه تان بينجامد! سفر به سوي همه ي خوبي ها! سفر از تاريکي ها به سوي نور! سفر به سوي برترين آرزو هاي بشري! سفر به سوي پروردگار!

اشتباه نکنيد! سفر ما يک سفر خيالي و داستان گونه نيست؛ اين يک سفر واقعي است؛ آن قدر واقعي که خدا در قرآن بر آن تأکيد کرده است:

انسان به سوی خدا می رود.

يا أَيهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ(الانشقاق/6)

اى انسان! تو با تلاش و رنج به سوى پروردگارت مى‏روى و حتماً او را ملاقات خواهى كرد! (انشقاق،6)

اين سفر هم مانند همه ي سفرها نياز به اطلاعات لازم درباره ي مبدأ، مقصد، راه و چگونگي مسير دارد. امام علي(ع)  مي فرمايد: «رَحِمَ الله امرءً عَلِمَ مَن أینَ وَ فی أینَ و إلی أینَ؛ خدا رحمت کنده بنده اي را که بداند از کجا آمده است؛ در کجا هست؟ و به کجا مي رود؟»

در اين کتاب قصد داريم اطلاعات کافي نسبت به اين سفر مهم و حياتي را به دست آوريم. بنابراين اين کتاب را به چند بخش تقسيم کرده ايم:

بخش اول: من کيستم؟ (اطلاعات درباره ي خودمان و توانايي هايمان)

بخش دوم: آفريننده ي  من کيست؟ (اطلاعات درباره ي مبدأ سفر)

بخش سوم: راهنما و پيشواي من کيست؟ (اطلاعات درباره ي راهنماي سفر)

بخش چهارم: سرانجام من چه خواهد شد؟ (اطلاعات درباره ي مقصد و فرجام سفر)

بخش پنجم: نقشه ي راه چيست؟ (اطلاعات درباره ي نقشه راه)

بخش ششم: دشمن و راهزن  کيست؟ (اطلاعات درباره ي خطرات سفر و کمين گاه هاي دشمن)

بخش هفتم: توشه ي راه چيست؟ (اطلاعات درباره ي وسايل و ابزار لازم و مفيد براي سفر و يا وسايل غيرضروري و مشقت آور.)

بخش هشتم: چه کارهايي بايد انجام دهم؟ (اطلاعات درباره ي قوانين و مقرارت لازم و بايسته در سفر)